Γλωσσική Ανάπτυξη – Προβλήματα Λόγου

Γλωσσική ανάπτυξη ενός παιδιού – Προβήματα ομιλίας

Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί, παίζει σπουδαίο ρόλο στη γλωσσική του ανάπτυξη.

Ένα περιβάλλον πλούσιο σε οπτικά και γλωσσικά ερεθίσματα βοηθάει το παιδί να αποκτήσει πλούσιο λεξιλόγιο και να εκφράζεται με μεγαλύτερη άνεση.

Οι γονείς που μιλάνε συνεχώς στο παιδί, που ασχολούνται μαζί του και του προσφέρουν πολλές δραστηριότητες (όπως παιχνίδι, ανάγνωση βιβλίων, διάλογο, τραγούδια κ.α.), το βοηθούν να μιλήσει πιο γρήγορα και άνετα.

Η γλωσσική ανάπτυξη είναι σταδιακή διαδικασία και κάθε παιδί κατακτά τα στάδια του γλωσσικού συστήματος με το δικό του ρυθμό.

Τα στάδια της γλωσσικής ανάπτυξης ενός παιδιού σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι:

0-6 μηνών – Το βρέφος προσλαμβάνει τα ερεθίσματα του περιβάλλοντός του και επκοινωνεί τις απαιτήσεις του με γέλιο, κλάμα και φωνούλες.

6-12 μηνών – Κατανοεί απλές λέξεις που συνοδεύονται με χειρονομίες π.χ. δώσε μου, καταλαβαίνει τ΄ όνομά του, επαναλαμβάνει συλλαβές (ψέλλισμα ή βάβισμα), μιμείται ήχους, βγάζει άναρθρες φωνούλες.

12-18 μηνών – Χρησιμοποιεί τις πρώτες του λέξεις, μπορεί να είναι από 5 – 20 . Καταλαβαίνει απλές ερωτήσεις και οδηγίες και αντιδρά άμεσα.

18-24 μηνών – Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και ανταποκρίνεται σε αυτές π.χ. «φέρε μου το παιχνίδι». Έχει αποκτήσει ένα λεξιλόγιο περίπου 50 – 70 λέξεων χωρίς απαραίτητα να τις λέει καθαρά. Κάνει συνδυασμό 2-3 λέξεων για να δημιουργήσει πρόταση.

2 – 3 ετών – Το παιδί αντιλαμβάνεται σύνθετες οδηγίες , το λεξιλόγιό του έχει αυξηθεί και μιλάει πιο καθαρά. Χρησιμοποιεί βασικούς γραμματικούς κανόνες.

3 – 4 ετών – Το παιδί φτιάχνει μεγαλύτερες προτάσεις, αρθρώνει ικανοποιητικά τις λέξεις, επικοινωνεί άνετα.

4 ετών – Το παιδί κατανοεί πολύ καλά τον προφορικό λόγο και είναι σε θέση να κάνει ερωτήσεις και να αφηγείται ιστορίες χρησιμοποιώντας τους βασικούς γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες.

5 ετών – Η ομιλία του παιδιού είναι απολύτως κατανοητή αν και μπορεί να υπάρχουν, ακόμα, προβλήματα άρθρωσης. Είναι σε θέση να χρησιμοποιεί περιγραφικές λέξεις, επιρρήματα και επίθετα καθώς επίσης και να συνθέτει μεγάλες προτάσεις.

6 ετών – Η άρθρωση του παιδιού τελειοποιείται. Η ομιλία του είναι κατανοητή. Μπορεί να διηγηθεί μια ιστορία με συνοχή.

Προβλήματα στην ομιλία ενός παιδιού

 Αν και όπως προαναφέραμε, η γλωσσική ανάπτυξη είναι σταδιακή διαδικασία και κάθε παιδί κατακτά τα στάδια του γλωσσικού συστήματος με το δικό του ρυθμό, παρ’ όλα αυτά οφείλουμε να είμαστε σε επαγρύπνιση και να μην επαναπαυόμαστε σε εσφαλμένες αντιλήψεις του τύπου «είναι αγόρι και τ’ αγόρια αργούν να μιλήσουν» ή «θα τα πει όλα μαζεμένα» κ.ο.κ.

Αν μπορούσαμε ν’ αφουγκραστούμε τα συναισθήματα ενός παιδιού με πρόβλημα λόγου, θ’ ακούγαμε να μας λέει ότι «στεναχωριέται που θέλει να πει ένα σωρό πράγματα αλλά δεν μπορεί να το κάνει», «στεναχωριέται που οι φίλοι του τον κοροϊδεύουν κα του λένε ότι μιλάει σαν μωρό», «θυμώνει και απογοητεύεται κάθε φορά που δεν καταλαβαίνουν οι άλλοι αυτά που λέει και παρερμηνεύουν τα λόγια του εξαιτίας της ομιλίας του».

Συνέπειες αυτών των συναισθημάτων που νιώθει το παιδί είναι:

• να επιδιώκει την απομόνωση αφού δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τους συνομίληκούς του,
• να έχει μειωμένο επίπεδο αυτοεκτίμησης,
• να έχει προκλητική συμπεριφορά
• και μαθησιακές δυσκολίες αργότερα στο δημοτικό σχολείο

Τι ζητά τελικά ένα παιδί με πρόβλημα στο λόγο?

Βοήθεια από τους γονείς και τους δασκάλους του ώστε ν΄αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του.

Και τι πρέπει να κάνουμε εμείς αν έχουμε μια υπόνοια ότι κάτι δεν πάει καλά στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού?

Ν’ απευθυνθούμε σ’ έναν ειδικό. Γιατί όσο πιο γρήγορα εντοπισθούν τα προβλήματα στο λόγο τόσο η αντιμετώπισή τους γίνεται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα.

               Σύμφωνα πάντα με την άποψη των ειδικών

«Τα προβλήματα ομιλίας κατά την προσχολική ηλικία δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνονται».

Πηγή: Δρ. Κατερίνα Μανιαδάκη, Ψυχολόγος, Επίκ. Καθηγήτρια ΤΕΙ Αθήνας